ถามว่า : เราจะรู้ได้อย่างไรว่า การงานที่เราทำ คำที่เราพูด สูตรที่เราคิด จะดำเนินไป หรือทำไปได้ด้วยสติ
 
ตอบ :
อธิบายได้ว่า คราใดที่คุณพูด คุณทำ คุณคิด ด้วยความตั้งมั่น แจ่มชัด ถูกตรงต่อเป้าประสงค์ของการงานที่กำลังทำ พูด คิด นั้นถือว่าคุณเป็นผู้มีสติ สมาธิ ปัญญา
แต่เมื่อคราใดที่การงานที่คุณทำ พูด คิด มันสับส่ายสับสน กลับกลอก ไม่ตั้งมั่น ไม่ชัดเจน ผลุบๆ โผ่ลๆ เช่นนั้นถือว่าสติ สมาธิ ปัญญาของคุณบกพร่อง รุ่งริ่ง ไม่อยู่กับร่องกับรอย
หากเป็นเช่นนี้ สิ่งที่ควรจะแก้ไขปรับปรุงก็ต้อง ฝึกสร้างสติ สมาธิ และปัญญา จากการงานที่คุณทำ พูด คิด โดยกรรมทุกชนิดเหล่านั้นต้องทำให้มันตั้งมั่น ชัดเจน แจ่มแจ้ง ถูกต้องตรงต่อเป้าประสงค์และจุดมุ่งหมาย
หากจะถามว่า เราจะทำให้สติ สมาธิ และปัญญา ดำรงตั้งอยู่ เจริญรุ่งเรืองต่อเนื่องในทุกการงานที่ทำ พูด คิด ได้อย่างไร
เช่นนั้นก็ต้องย้อนกลับไปดูคำอธิบายของพัฒนาการแห่งความพึ่งพิงอิงแอบอาศัย นั่นคือ ต้องรู้จักตั้งข้อสงสัย ต้องรู้จักค้นหาคำตอบ แล้วประเมินผลสรุปรวบยอดต่อทุกสิ่งที่คุณทำ พูด คิด
เรียกว่า ทั้งชีวิตทุกขณะต้องเป็นไปด้วยการศึกษา สั่งสม อบรม บ่มเพาะ สงสัย ค้นหาคำตอบ สรุปรวบยอด อย่างชนิดที่ละเลยเพิกเฉยไม่ได้เลย
 
พุทธะอิสระ