เมื่อเรียนรู้เรื่องบุคคลที่ทำกรรมชั่วของตนเองย่อมนำไปสู่ทุคติ และสัตว์โลกย่อมเป็นไปตามกรรมแล้ว

มาทำความเข้าใจกันเพิ่มเติมว่า นอกจากชาวพุทธมิอาจปฏิเสธผลแห่งการกระทำของตนได้

ควรจะมาทำความเข้าใจเพิ่มเติมว่า

กรรมทั้งหลายซึ่งมีกุศลกรรม อกุศลกรรม ล้วนต้องเกิดจากเจตนา

ดังที่องค์พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงตรัสว่า

"เจตะนาหัง ภิกขะเว กัมมัง วะทามิ"

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เรากล่าวว่าเจตนาคือกรรม

รวมความว่า ไม่ว่าจะทำกุศลกรรมหรืออกุศลกรรมก็ตาม ล้วนแต่เกิดจากเจตนา

ปัญหามันอยู่ที่ว่า เจตนานั้นเป็นกุศลหรืออกุศล

หากจิตของผู้ทำกรรมนั้นมีเจตสิกเครื่องปรุงเป็นส่วนที่เป็นกุศล การกระทำของผู้นั้นก็เป็นกุศล

แต่หากจิตของผู้ทำกรรมนั้นมีเจตสิกเครื่องปรุงเป็นฝ่ายอกุศล การกระทำของผู้นั้นก็เป็นอกุศล

ผลแห่งกุศลกรรมให้ผลเป็นสุคติ

ผลแห่งอกุศลกรรมให้ผลเป็นทุคติ

เช่นนี้ผู้มีสติปัญญา มีศรัทธา มีความเพียรอันตั้งมั่นเท่านั้น จึงจะสามารถทำกุศลกรรมได้อย่างต่อเนื่องยาวนาน

เจริญธรรม

พุทธะอิสระ