“หันทะทานิ ภิกขะเว อามันตะยามิ โว วะยะธัมมา สังขารา อัปปะมาเทนะ สัมปาเทถะ”

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อันว่าสังขารทั้งหลาย ย่อมมีความเสื่อมสลายไปเป็นธรรมดา ท่านทั้งหลายจงทำประโยชน์ของตน และประโยชน์ท่าน ให้ถึงพร้อมด้วยความไม่ประมาทเถิดฯ

จากพระปัจฉิมโอวาท ขององค์พระบรมศาสดานี้

ทรงชี้ให้ชาวเราทั้งหลาย ได้เห็นว่า

องค์สมเด็จพระบรมศาสดา ทรงสรุปพระพุทธธรรมคำสอนทั้ง ๘๔,๐๐๐ พระธรรมขันธ์ ให้ชาวเราทั้งหลายได้รับรู้ ดังนี้คือ

คำว่า สังขารทั้งหลาย มีความเสื่อมไปเป็นธรรมดา นี้คือคำสอนที่เป็น ความจริง อันประเสริฐ อันได้แก่ หลักอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา

และด้วยบทสรุปของพุทธธรรมคำสอน ครั้งสุดท้ายนี้ ทรงชี้ให้เห็นถึงความจำเป็นที่สำคัญยิ่งที่ต้องทำประโยชน์ตน พร้อมกับทำประโยชน์ท่าน อย่างมิควรหลีกเลี่ยง เหล่านี้ถึงเป็นเครื่องบ่งชี้ว่า

พระพุทธศาสนานี้ สอนให้ชาวเราทั้งหลาย ได้มองเห็นประโยชน์ บริหารประโยชน์ และแบ่งปันประโยชน์

อีกทั้งเพื่อจักทรงป้องกัน มิให้ชาวเรา มัวเมา ยึดติดกับประโยชน์ที่ตนได้รับและตนกระทำ

จึงทรงย้ำเตือนว่า

“ต้องไม่ประมาท”

นั้นก็หมายความว่า ขณะที่ทำประโยชน์ตนและทำประโยชน์ท่าน ต้องทำด้วยสุจริตธรรม

ต้องทำด้วยความเพียร

ต้องทำด้วยความอดทน

และต้องทำด้วยสติปัญญา

รู้ชัดตามความเป็นจริง

ด้วยพระพุทธธรรมคำสอนนี้

เราทั้งหลาย จักได้สัมผัสถึงพุทธะเจตนาครั้งสุดท้ายที่ทรงชี้ ให้ชาวเราต้องมีคุณธรรม ทำคุณประโยชน์ ชีวิตจักได้มีคุณค่า สังคมก็จักมีคุณภาพ จนลุถึงคำว่า ประโยชน์ในที่สุด

เอวังก็มีด้วยประการฉะนี้แล

พุทธะอิสระ