ห้องสมุดธรรมอิสระ

สัมมาอาชีวะ แปลว่า การเลี้ยงชีพ การประกอบอาชีพ ที่ต้องไม่เบียดเบียนตนและสัตว์อื่น ให้เดือดร้อนเสียหาย เช่น การไม่คดโกง การไม่ตระบัดสัตย์ การไม่หลอกลวง การไม่ข่มขู่คุกคาม การไม่ฉ้อฉล การไม่ทำร้ายหรือทำลายเบียดเบียนชีวิต ไม่เอารัดเอาเปรียบ

การเลี้ยงชีพที่จัดว่าเป็น สัมมาอาชีวะ หรืออาชีพที่สุจริต จักต้องไม่มีลักษณะอันเป็นโทษดังกล่าว จัดเป็นมิจฉาอาชีวะ อันแบบเป็นลักษณะของอาชีพที่เป็นโทษ ๕ ประเภท ดังต่อไปนี้

๑. สัตถวณิชชา ได้แก่ การค้าขายอาวุธ และเครื่องประหารทุกชนิด

๒. สัตตวณิชชา ได้แก่ การค้าขายมนุษย์หรือการค้าทาส

๓. มังสวณิชชา ได้แก่ การค้าขายชีวิตสัตว์

๔. มัชชวณิชชา ได้แก่ การค้าขายเครื่องหมักดอง ของเมา และสิ่งเสพติดทั้งปวง

๕. วิสวณิชชา ได้แก่ การค้าขายยาพิษ และสารหรือสิ่งอันเป็นอันตรายแก่ชีวิตของคนและสัตว์ทุกชนิด

ผู้ที่ปรารถนาความบริสุทธิ์บริบูรณ์ของมรรคผลนิพพาน ต้องเว้นขาดจากอาชีพ และพฤติกรรมต้องห้ามอย่างเด็ดขาด

แต่ถ้าเป็นบรรพชิตผู้ถือบวช ต้องเพิ่มคุณธรรม คำว่าสันโดษ พอใจ ใฝ่ยินดีในสิ่งที่ตนมีตนได้ หมายถึง ปัจจัย ๔ เครื่องเลี้ยงชีพ จึงถือว่า เป็นผู้เลี้ยงชีพด้วยหลักสัมมาอาชีวะ

พุทธะอิสระ